Obowiązek alimentacyjny dziadków wobec wnuków

W razie niemożności uzyskania alimentów od rodzica dziecka istnieje możliwość dochodzenia ich od zobowiązanych w dalszej kolejności m.in. od dziadków.

Art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zawiera regulację dotyczącą obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie z tym przepisem jedynie osoby spokrewnione w linii prostej oraz rodzeństwo są zobowiązane do alimentacji. Przesłankami powstania obowiązku alimentacyjnego są:

• istnienie pomiędzy uprawnionym a zobowiązanym aktualnie bądź w przeszłości więzi rodzinnoprawnej,
• niemożność samodzielnego zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb przez uprawnionego,
• posiadanie przez osobę zobowiązaną dostatecznych możliwości majątkowych lub/i zarobkowych,
• zgodność żądania alimentów z zasadami współżycia społecznego.

Mając na uwadze powyższą regulację stwierdzić należy, że obowiązek alimentacyjny dziadków wobec wnuków może powstać w 3 sytuacjach:

1. Gdy rodzice dziecka zmarli.
2. Rodzic nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi.
3. Uzyskanie od rodzica na czas potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Obowiązek alimentacyjny powstaje również wtedy, gdy zobowiązany nie jest w stanie zaspokoić w całości potrzeb uprawnionego. W takiej sytuacji dziadkowie zobowiązani są do zaspokojenia pozostałej części alimentów.

Wysokość alimentów dochodzonych od dziadków jest uzależniona od usprawiedliwionych potrzeb dzieci oraz możliwości zarobkowych i majątkowych dziadków. Aby skutecznie dochodzić świadczeń z obowiązku alimentacyjnego od dziadków należy złożyć pozew przed właściwy miejscowo sąd według zamieszkania pozwanego lub według miejsca zamieszkania uprawnionego do świadczenia.

Co ważne – jeżeli dziadkowie płacą alimenty na dziecko, ponieważ uzyskanie ich od rodzica na czas jest połączone z nadmiernymi trudnościami, wówczas przysługuje im roszczenie regresowe w stosunku do zobowiązanego rodzica. Znaczy to, że mogą oni domagać się zwrotu wypłaconych alimentów.

Art. 129 k.r.o. reguluje z kolei kolejność obowiązku alimentacyjnego osób ze sobą spokrewnionych:

• pierwszeństwo obciążenia tym obowiązkiem spoczywa na zstępnych przed wstępnymi, czyli na rodzicach przed dziadkami;
• w następnej kolejności w razie niemożliwości świadczenia od wstępnych, obowiązek alimentacyjny obciąża rodzeństwo.
• W wypadku kiedy zobowiązanych jest kilku, wówczas obowiązek obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

Adwokat Michał Grochola